Lezing Heemkundekring: Moord en Doodslag in Oirschot

Lezing Heemkundekring: Moord en Doodslag in Oirschot door Anton Neggers

Oirschot was eertijds de hoofdplaats van Kempenland en vervulde een belangrijke centrumfunctie voor de omliggende dorpen. En net als tegenwoordig lagen de misdaadcijfers in een grote plaats als Oirschot hoger dan die op het platteland.
In deze lezing gaat onze voorzitter (die traditioneel de laatste lezing van het kalenderjaar verzorgt) in op misdrijven tegen het leven, vanaf de oudst bekende gegevens tot en met de twintigste eeuw. Dat zijn er heel wat, dus ze zullen niet allemaal aan bod komen.
Met de bekendste moorden (die op drossaard de Marcq in 1735 en op Giovanni Castione in 1838) zijn de meeste Oirschottenaren wel bekend. Maar er werden in de loop der eeuwen nog tientallen andere moorden gepleegd binnen de jurisdictie van de heerlijkheid Oirschot. Zoals die op de reiziger Augustijn Willem Pauwelssoen ook genoemd Ansem, door een groep Oirschotse mannen in het gasthuis van Sint J-ris in 1478. En die op Gysbrecht Danelszoon van de Maerselaer, door Jan Willemszoon van de Maerselaer, zijn oom, in 1592. De moord op Dirck Dielis Roosen, in 1707 doodgestoken door Hendrick Rut van Collenburgh. En over Anna Maria Aelbert Ariaens, uit Son, in 1697 groff swanger, naar eigen zeggen van Gerit Jans van Ginhoven, die in 1797 na de bevalling haar eigen kind in de Aa verdrinkt.

Ook de proceskanten van het delict komen aan de orde: van zoenakkoorden tot de vervolging van de feiten bij de schepenbank, en de straffen die zijn opgelegd. En de af en toe gruwelijke details zullen niet worden geschuwd. Het zijn bijzondere verhalen, die ooit het gesprek van de dag waren, maar waaruit we ook veel leren over het dagelijks leven in Oirschot en Best.

Anton Neggers (Boxtel, 1959) is jurist en werkt op de Fontys Hogeschool voor de Kunsten. Hij is voorzitter van de afdeling Kempen- en Peelland van de Nederlandse Genealogische vereniging, en van onze Heemkundekring De Heerlijkheid Oirschot.