900 jaar Boterkerkje in Oirschot - expositie

Het Boterkerkje, zoals de middeleeuwse Mariakerk wordt genoemd, viert een uitzonderlijke verjaardag. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat het romaanse deel van het kerkje is gebouwd in het eerste kwart van de 12e eeuw. Dat zou dan uiterlijk 1125 zijn. Om die reden wil het bestuur van het kerkje dit jaar stil staan bij deze respectabele verjaardag, want het oudste monument van Oirschot en omgeving verdient het om in het zonnetje gezet te worden. 
Een speciale expositie zal op zaterdag 29 en zondag 30 maart een indruk geven van de vele bouwfases die het kerkje in zijn lange geschiedenis heeft gekend. Bijna zeker heeft er voor 1125 al een ander kerkje gestaan, mogelijk zelfs al ten tijde van de heilige Odulphus die in de 9e eeuw pastoor van Oirschot zou zijn geweest. Rond 1200 werd het huidige dak op de kerk gezet en werd er een gotisch koor aan toegevoegd. Een tekening van eind 18e eeuw laat zien hoe het kerkje er toen uitzag. Van dat koor is slechts een deel over maar de fundamenten zijn in de tuin nog terug te vinden in de begroeiing. 
In 1880 is het kerkje flink verbouwd en in 1960 is een aantal van die aanpassingen weer ongedaan gemaakt. 
Ook de functie van het kerkje is vaak veranderd. Was het eerst de parochiekerk van Oirschot, met de komst van de eerste Petruskerk rond 1268 werd het de Mariakapel. Na de Vrede van Munster verloor het zijn godsdienstige functie en was het lange tijd het een opslagruimte, vooral van boter. Rond 1800 werd het kerkje toegewezen aan de protestantse gemeenschap uit Oirschot, Best en de Beerzen. In 2020 werd het beheer van het kerkje overgedragen aan Stichting ‘Het Boterkerkje’, dat de exploitatie doet en zorgt dat er regelmatig activiteiten zijn, zoals exposities, concerten, trouwceremonies en uitvaarten.